Việt Nam - Hoa Kỳ: Kết nối và phát triển nông nghiệp bền vững

Nhận định được các chuyên gia nêu tại Sự kiện mang tên “USSEC 30 năm tại Việt Nam: Giải pháp bền vững cùng Đậu nành Hoa Kỳ" - sự kiện đặc biệt do Hội đồng Xuất khẩu Đậu nành Hoa Kỳ (USSEC) tổ chức nhằm tôn vinh mối quan hệ bền vững và vai trò của quan hệ hợp tác trong việc phát triển ngành thực phẩm, thức ăn chăn nuôi và chăn nuôi gia súc của Việt Nam.
  Quan hệ hợp tác ngày càng phát triển dựa trên sự tin cậy

Sự kiện quy tụ các doanh nghiệp nông nghiệp hàng đầu, chuyên gia kỹ thuật và các nhà hoạt động vì phát triển bền vững từ Việt Nam và khu vực Đông Nam Á. Chương trình gồm các bài phát biểu chính, thảo luận chuyên đề và các phiên tương tác xoay quanh giải pháp thực phẩm và thức ăn bền vững. Một bàn tròn chiến lược về phát triển bền vững cũng được tổ chức, nhấn mạnh các mục tiêu chung trong nông nghiệp thông minh ứng phó với biến đổi khí hậu, chuỗi cung ứng có trách nhiệm và khả năng chống chịu lâu dài – thể hiện cam kết hợp tác, đổi mới và bảo vệ môi trường của cả hai bên đối tác Việt Nam và Hoa Kỳ.

Phát biểu tại sự kiện, ông Nguyễn Quang Vinh, Phó Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), Chủ tịch Hội đồng Doanh nghiệp vì sự phát triển bền vững Việt Nam (VBCSD-VCCI) cho biết, Việt Nam luôn coi Hoa Kỳ là đối tác quan trọng hàng đầu; đồng thời mong muốn thúc đẩy quan hệ kinh tế, thương mại, đầu tư với Hoa Kỳ một cách toàn diện và bền vững, góp phần tăng cường sự hiểu biết và lòng tin chiến lược giữa hai nước.
  Theo Phó Chủ tịch VCCI, nhiều năm qua, Hoa Kỳ luôn là một trong những đối tác có đầu tư lớn tại Việt Nam, với hơn 1.150 dự án đang hoạt động, tổng vốn đầu tư đăng ký hơn 10,4 tỷ USD, xếp thứ 11/139 nền kinh tế có đầu tư tại Việt Nam. Hầu hết các tập đoàn lớn của Hoa Kỳ đều đã hiện diện và đầu tư kinh doanh có hiệu quả tại Việt Nam. Bên cạnh đó, Hoa Kỳ đang dần trở thành nguồn cung về các sản phẩm máy móc, thiết bị, khoa học-công nghệ, năng lượng cho Việt Nam. Riêng về nông sản, hiện nay Việt Nam đang là thị trường xuất khẩu lớn thứ 9 của Hoa Kỳ. Các sản phẩm như thịt bò, thịt lợn, thịt gà, thủy sản, sữa, đậu nành, ngô, nho, táo, cherry, việt quất... của Hoa Kỳ cũng đang được người tiêu dùng Việt Nam rất ưa chuộng.

"Trải qua 30 năm kể từ khi thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Hoa Kỳ, hợp tác giữa hai quốc gia ngày càng toàn diện, sâu rộng, trong đó có lĩnh vực nông nghiệp. Kim ngạch nhập khẩu nông, lâm, thủy sản từ Hoa Kỳ đã tăng từ 2,2 tỷ USD vào năm 2023 lên 2,76 tỷ USD vào năm 2024. Cũng trong năm 2024, Việt Nam đã nhập khẩu gần 1,5 tỷ USD ngô, đậu tương và nguyên liệu sản xuất thức ăn chăn nuôi từ Hoa Kỳ.

Và mới đây, trong chuyến công tác của lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và Môi trường đến Hoa Kỳ, Việt Nam đã đạt tổng thỏa thuận mua hàng hóa nông sản của Hoa Kỳ có giá trị lên tới gần 3 tỷ USD. Đây là những con số minh chứng cho tiềm năng hợp tác thương mại giữa hai đất nước", ông Nguyễn Quang Vinh nhận định.

Phó Chủ tịch VCCI khẳng định những sự kiện như Hội thảo do USSEC tổ chức sẽ góp phần thúc đẩy sự hiểu biết về môi trường kinh doanh, đồng thời thắt chặt quan hệ hợp tác kinh doanh giữa cộng đồng doanh nghiệp của Việt Nam – Hoa Kỳ.

Dấu mốc 30 năm đồng hành, phát triển
Trong lĩnh vực đậu nành và thức ăn chăn nuôi, các chuyên gia chia sẻ, nhiều thập kỷ qua, nông dân trồng đậu nành Hoa Kỳ và các ngành sản xuất thức ăn chăn nuôi, chế biến thực phẩm, nuôi trồng thủy sản tại Việt Nam đã xây dựng mối quan hệ bền vững, tập trung vào cải thiện kỹ thuật canh tác, chia sẻ kiến thức và thúc đẩy tính bền vững.
    “Thật ấn tượng khi chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ của ngành thực phẩm và thức ăn chăn nuôi tại Việt Nam,” ông Timothy Loh, Giám đốc khu vực Đông Nam Á và Châu Đại Dương của USSEC chia sẻ. “Cột mốc này đánh dấu ba thập kỷ hợp tác giữa Việt Nam và Hội đồng xuất khẩu Đậu nành Hoa Kỳ.

Việt Nam hiện là quốc gia nhập khẩu Đậu nành Hoa Kỳ lớn thứ ba tại Đông Nam Á và đứng thứ 13 trên thế giới về tiêu thụ đậu nành. Trong niên vụ 2023/24 Việt Nam ước tính nhập khẩu khoảng 2,2 triệu tấn đậu nành nguyên hạt và 5,9 triệu tấn khô đậu nành để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng.

Ngành thức ăn chăn nuôi hiện đại hóa nhanh chóng cùng các nhà máy ép dầu đậu nành tại Việt Nam đang mở ra nhiều cơ hội hơn cho Đậu nành Hoa Kỳ, hỗ trợ sản xuất trong nước các sản phẩm từ thịt heo, gia cầm, thủy sản và dầu đậu nành. Những xu hướng này được thúc đẩy bởi quá trình đô thị hóa, sự gia tăng tầng lớp trung lưu và thay đổi thị hiếu tiêu dùng theo hướng ưu tiên chế độ ăn giàu đạm.

Việt Nam hiện là quốc gia sản xuất thịt heo lớn thứ sáu và sản xuất thủy sản lớn thứ tư thế giới. Riêng ngành thủy sản đóng góp từ 4–5% GDP cả nước. Đậu nành đã trở thành một thành phần quan trọng của thức ăn thủy sản, cung cấp nguồn protein thực vật chất lượng cao để hỗ trợ sự tăng trưởng liên tục của ngành. Khi nhu cầu tăng, lượng tiêu thụ khô đậu nành được dự báo sẽ tăng lên 6 triệu tấn vào năm 2025, phản ánh sự phục hồi của nhu cầu thức ăn và đà phát triển thị trường dài hạn.

Đồng thời, người tiêu dùng Việt Nam ngày càng quan tâm đến các sản phẩm có nguồn gốc thực vật và thực phẩm từ đậu nành. Hồ sơ dinh dưỡng ưu việt, khả năng truy xuất nguồn gốc rõ ràng và cam kết bền vững giúp Đậu nành Hoa Kỳ trở thành lựa chọn lý tưởng để đáp ứng nhu cầu đang thay đổi này.
  Việt Nam và Hoa Kỳ đều có thế mạnh về nông nghiệp, nhưng có tính bổ sung lẫn nhau chứ không cạnh tranh trực tiếp. Hoa Kỳ có thể mạnh về nông nghiệp ôn đới, sản xuất quy mô lớn với các sản phẩm đặc trưng như ngô, đậu tương, lúa mỳ, các sản phẩm chăn nuôi, trái cây ôn đới; trong khi đó Việt Nam có thể mạnh về các sản phẩm nông nghiệp nhiệt đới như các cây công nghiệp (cà phê, điều, tiêu, cao su), trái cây nhiệt đới…
Theo các chuyên gia, với sự hỗ trợ mạnh mẽ từ cả hai chính phủ, nông nghiệp ở Việt Nam và Hoa Kỳ đang trở nên kết nối với nhau hơn và đang cùng chia sẻ chung một chuỗi cung ứng, giúp tăng khả năng cạnh tranh và mang lại lợi ích cho các nhà sản xuất và người tiêu dùng ở cả hai nước, Xuất khẩu nông sản từ hai nước sang nhau tăng trưởng đều đặn ở mức 10% trong vòng 10 năm vừa qua.

Ông Nguyễn Đỗ Anh Tuấn - vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế Bộ Tài nguyên và Môi trường - khẳng định nông nghiệp giữa hai nước mang tính bổ trợ lẫn nhau, không cạnh tranh trực tiếp và đã hình thành chuỗi cung ứng chung.

Do đó bất kỳ hành động nào can thiệp vào thương mại, đặc biệt việc áp thuế đều gây ra tác động tiêu cực cho cả hai bên.

"Nếu Mỹ áp thuế đối ứng cao với nông sản Việt Nam, khiến các sản phẩm này giảm sức cạnh tranh hoặc gặp khó trong xuất khẩu thì phía Mỹ cũng sẽ bị ảnh hưởng tương ứng, do không thể đưa hàng hóa vào Việt Nam", ông Tuấn nói.

Đánh dấu một chương mới trong quan hệ hợp tác nông nghiệp giữa Hoa Kỳ và Việt Nam, Văn Phòng Đối tác Phát triển bền vững Việt Nam (PSAV) – Thuộc Bộ Nông Nghiệp và Môi Trường Việt Nam cùng với Hiệp hội Xuất khẩu Đậu nành Hoa Kỳ (USSEC) đã ký Biên bản Ghi nhớ (MOU) trong khuôn khổ hội nghị nhằm tăng cường quan hệ thương mại, thúc đẩy hợp tác ngành và hỗ trợ các doanh nghiệp Việt Nam tiếp cận các sản phẩm đậu nành chất lượng cao, được sản xuất bền vững từ Hoa Kỳ. Biên bản ghi nhớ đề ra các nỗ lực nhằm củng cố ngành nông nghiệp Việt Nam thông qua việc tạo điều kiện thuận lợi cho thương mại, thúc đẩy hợp tác kỹ thuật và nâng cao nhận thức về các chương trình phát triển bền vững của đậu nành Hoa Kỳ như Chương trình Đảm bảo Bền vững Đậu nành Hoa Kỳ (SSAP).

Việc ký kết MoU giữa Văn phòng đối tác cho phát triển nông nghiệp bền vững thuộc Bộ Nông nghiệp và Môi trường với Hiệp hội xuất khẩu đậu tương Hoa Kỳ (USSEC) nhân ký niệm 30 năm hoạt động của USSEC tại Việt Nam là minh chứng rõ nét cho sự chung tay của khối công và khối tư để kết nối doanh nghiệp của 2 nước, thúc đẩy thương mại nông sản và kết nối chuỗi cung ứng nông sản giữa 2 nước.

Việc ký kết và triển khai MoU này sẽ đóng góp tích cực vào quan hệ đối tác chiến lược toàn diện, vì lợi ích và thịnh vượng chung của Việt Nam và Hoa Kỳ nhân kỷ niệm 30 năm quan hệ ngoại giao Việt Nam – Hoa Kỳ.