Quảng Ninh: Nỗ lực phòng chống khai thác IUU

Đẩy mạnh công tác phòng chống

Để chống lại tình trạng khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU), tỉnh Quảng Ninh đã và đang triển khai nhiều biện pháp quyết liệt. Với đường bờ biển dài và nguồn tài nguyên biển phong phú, Quảng Ninh nhận thức rõ tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường và phát triển bền vững ngành thủy sản. Các nỗ lực này nhằm góp phần cùng cả nước gỡ bỏ "thẻ vàng" của Ủy ban châu Âu (EC) và hướng tới phát triển nghề cá bền vững.
  Tỉnh đã và đang tăng cường kiểm tra, kiểm soát các tàu cá, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm, đồng thời đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho cộng đồng ngư dân về tầm quan trọng của việc tuân thủ pháp luật trong khai thác thủy sản.

Thời gian qua, công tác triển khai thực hiện chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU) trên địa bàn Quảng Ninh đã có sự chuyển biến tích cực, đạt được những kết quả cụ thể.

Chỉ tính trong tháng 6/2025, lực lượng chức năng và UBND các địa phương trong tỉnh đã tổ chức 24 cuộc tuyên truyền phổ biến Luật Thủy sản trực tiếp cho 1.235 lượt ngư dân; cấp phát 1.235 tờ rơi, tài liệu quy định về chống khai thác IUU, bản đồ phân vùng, phân tuyến, nhật ký khai thác. Các lực lượng cũng tăng cường tuyên truyền trên phương tiện thông tin đại chúng, mạng xã hội quy định về chống khai thác IUU, phân vùng phân tuyến, quy định của các nghị định, thông tư mới ban hành, quy định phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn...

Toàn tỉnh Quảng Ninh hiện có 4.281 tàu có chiều dài trên 6m, trong đó 3.534 tàu dài từ 6m đến12m (chiếm 82,5% tổng số tàu), số tàu cá có chiều dài từ 12m trở lên là 747 tàu.

Thực hiện chỉ đạo của Bộ NN&MT, tính đến hết tháng 6/2025, tàu cá có chiều dài từ 6m trở lên đã cập nhật dữ liệu CCCD/CMT trên hệ thống VNFishbase đạt 97,7% (trong đó tàu từ 12m trở lên đạt 100%) còn 98/3.534 tàu dưới 12m đang cập nhật, chiếm 2,8%.

Sở NN&MT và các địa phương tiếp tục duy trì, đầu tư cơ sở vật chất, nhân lực tại các điểm kiểm tra kiểm soát tàu cá; bố trí cán bộ thường trực 24/24h để hướng dẫn, thực hiện các thủ tục cập/rời cảng cho tàu cá và kiểm soát sản lượng thuỷ sản khai thác. 6 tháng đầu năm đã tiếp nhận và làm thủ tục khai báo cho 8.930 lượt tàu cập, rời cảng; thu, phát 2.317 nhật ký, báo cáo khai thác. Sản lượng thủy sản khai thác được kiểm soát là 36.625 tấn, trong đó tại cảng Cái Rồng là 1.829,4 tấn, tại các điểm kiểm soát và thống kê từ các xã/phường/thị trấn là 34.796,3 tấn.

Quyết liệt ngăn chặn

Mới đây, tại buổi kiểm điểm tiến độ thực hiện các giải pháp phòng chống IUU, ông Nghiêm Xuân Cường, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh đã nêu rõ việc chậm khắc phục xử lý những hạn chế, trách nhiệm trong thực thi nhiệm vụ của một số địa phương và ngành, đơn vị liên quan dẫn đến kết quả thực hiện chưa đạt yêu cầu, còn lúng túng trước một số tình huống thực tiễn.

Ông Nghiêm đã yêu cầu Sở Nông nghiệp và Môi trường, các địa phương liên quan phải đánh giá, cập nhập số liệu chuẩn và xác định lại đối với 266 tàu cá chưa được cấp phép khai thác thủy sản; 132 tàu cá chưa đăng kiểm; 7 tàu cá chưa đăng ký để làm sạch danh sách. Đồng thời lấy ý kiến các ngành để thành lập tổ xác minh từ nay đến ngày 30/6; tăng cường khâu kiểm tra, phát hiện, xử phạt nghiêm những tàu cá vi phạm; nắm chắc 3 tàu mất kết nối dài ngày để làm rõ, báo cáo giải trình.
  Ông Phó Chủ tịch cũng yêu cầu Ban quản lý Dự án các công trình giao thông nông nghiệp tỉnh khẩn trương hoàn tất thủ tục bàn giao tài sản tại Cảng cá Cái Rồng. Đối với khó khăn về thủ tục đăng kiểm hiện nay, tiếp tục báo cáo cấp có thẩm quyền tháo gỡ. UBND tỉnh sẽ giám sát chặt chẽ đối với các đầu mối trong tổ chức thực hiện nhiệm vụ khắc phục IUU, nếu có dấu hiệu vi phạm sẽ xem xét, xử lý.

Được biết, thời gian qua, bên cạnh công tác tuyên truyền, Quảng Ninh cũng đẩy mạnh việc kiểm tra, giám sát trên biển. Lực lượng chức năng như Biên phòng, Cảnh sát biển, Chi cục Thủy sản thường xuyên tổ chức các đợt tuần tra, kiểm soát. Các tàu cá vi phạm sẽ bị xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật. Đặc biệt, Quảng Ninh đã triển khai lắp đặt hệ thống giám sát VMS trên các tàu cá có chiều dài từ 15 mét trở lên. Hệ thống này giúp các cơ quan quản lý dễ dàng theo dõi vị trí, hành trình của tàu cá, kịp thời phát hiện và xử lý các trường hợp vi phạm.

Ngoài ra, Quảng Ninh cũng chú trọng đến việc truy xuất nguồn gốc thủy sản. Các cơ sở thu mua, chế biến thủy sản được yêu cầu phải có giấy tờ chứng minh nguồn gốc rõ ràng. Việc này không chỉ giúp kiểm soát chặt chẽ sản phẩm từ khai thác mà còn đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm cho người tiêu dùng.

Những nỗ lực này của Quảng Ninh đã mang lại những kết quả tích cực. Tình trạng khai thác IUU đã giảm đáng kể, nguồn lợi thủy sản được bảo vệ tốt hơn, và uy tín của thủy sản Quảng Ninh trên thị trường quốc tế cũng được nâng cao.

Việc chống khai thác IUU không chỉ là trách nhiệm của riêng tỉnh Quảng Ninh mà còn là nhiệm vụ chung của cả nước, nhằm gỡ "thẻ vàng" của Ủy ban châu Âu (EC) và hướng tới một ngành thủy sản phát triển bền vững, có trách nhiệm.

Công tác triển khai hệ thống giám sát hành trình tàu cá (VMS), kiểm soát tàu cá vi phạm khai thác hải sản ở vùng biển nước ngoài được thực hiện chặt chẽ. 100% (273/273) tàu cá từ 15m trở lên đã lắp đặt, đồng bộ thiết bị VMS trên hệ thống.

Hằng ngày, Sở NN&MT trích xuất thông tin tàu cá mất tín hiệu kết nối VMS ngoài khơi, thông báo tới các đơn vị có liên quan và hướng dẫn, hỗ trợ chủ tàu cá khắc phục mất tín hiệu kết nối VMS. Hằng tuần lập danh sách tàu cá có nguy cơ cao vi phạm IUU và mất kết nối ngoài khơi trên 10 ngày gửi sở, ngành, địa phương trong tỉnh và các tỉnh/thành phố ven biển để nắm bắt, phối hợp, kiểm tra, xác minh và xử lý theo quy định.

Qua tổ chức tra soát, trích xuất và thông báo tới 38 tàu cá của tỉnh có nguy cơ cao khai thác thủy sản bất hợp pháp, nguyên nhân chủ yếu do không có giấy phép hoặc hết hạn giấy phép khai thác.

Trong tháng 6/2025, các lực lượng chức năng của tỉnh đã phát hiện và xử lý 97 trường hợp vi phạm; thu phạt nộp NSNN 1,2 tỷ đồng. Sở NN&MT cũng duy trì tổ chức trực đường dây nóng bảo vệ nguồn lợi thủy sản, 6 tháng đầu năm 2025 đã tiếp nhận 39 tin báo, xác minh theo 10 tin báo có vi phạm và xử phạt 193 triệu đồng.

Trong thời gian tới, các lực lượng tiếp tục tăng cường tuần tra, kiểm tra kiểm soát, tuyên truyền, phổ biển pháp luật về chống khai thác IUU. Tích cực, khẩn trương trong cấp giấy phép khai thác và cập nhật đầy đủ dữ liệu cá nhân của chủ tàu cá; tăng tỷ lệ kiểm soát tàu cá qua cảng, tỷ lệ kiểm soát sản lượng qua cảng và tại 9 điểm kiểm tra kiểm soát, tỷ lệ khai báo qua hệ thống điện tử eCDT, tỷ lệ xử lý vi phạm liên quan đến VMS.

Giám sát chặt chẽ tàu cá tuyến khơi thường xuyên mất kết nối tín hiệu VMS tại vùng lộng, vùng khơi trên biển. Bố trí và duy trì sự hiện diện thường xuyên, liên tục của các lực lượng chức năng, lực lượng thực thi pháp luật tại khu vực giáp ranh trên biển với Trung Quốc để kịp thời ngăn chặn ngư dân vượt ranh giới, đồng thời hỗ trợ, bảo vệ ngư dân yên tâm bám biển sản xuất kết hợp bảo vệ chủ quyền biển đảo...